ABD TikTok’u yasaklarsa kullanıcılar nasıl etkilenecek?

ABD hükümeti tarafından verilen bir ültimatom 19 Ocak’ta sona eriyor. Çinli Bytedance şirketi, TikTok’un Amerikan şubesini o zamana kadar satmak zorunda. Aksi takdirde ABD’deki uygulama mağazalarında yasaklanacak ve tarayıcı üzerinden erişim önemli ölçüde zorlaştırılacak.

Bu adımın nedeni, ABD hükümetinin Çinli ana şirket Bytedance’ın Çin Komünist Partisi’ne hassas kullanıcı verilerine erişim sağlayabileceği suçlaması. Ek olarak Washington Çin’in, kullanıcılar bu tür içerikleri aktif olarak seçmese bile algoritma aracılığıyla propaganda ve dezenformasyon yapabileceği görüşünde. Şirket ise söz konusu iddiaları reddediyor.

Müstakbel Başkan Donald Trump şimdiden yasağa karşı çıktı ve askıya alınması için Yüksek Mahkeme’ye başvurdu. Ancak Trump’ın yasayı reddedip etmeyeceği belirsiz. Cumhuriyetçiler de zamanında yasanın lehinde oy kullanmışlardı.

Aralarında Hindistan, İran ve Afganistan’ın da bulunduğu yaklaşık bir düzine ülke uygulamayı halihazırda engelliyor. Ancak ABD, TikTok’u engelleyen ilk Batı demokrasisi olacak. Peki bu yasak ABD’deki 170 milyon kadar kullanıcı için ne anlama geliyor?

19 Ocak’ta ne olabilir?

Yasağın 19 Ocak’ta gerçekten yürürlüğe girmesi halinde, bunun başlangıçta özellikle potansiyel yeni kullanıcılar üzerinde etkisi olacak. Bunun nedeni, Apple ve Google’ın uygulamayı mağazalarından kaldırmak zorunda olması. Halihazırda yüklenmiş olan bir TikTok uygulaması 19 Ocak’tan sonra da açılabilecek. Ancak yazılım ve güvenlik güncellemeleri artık mümkün olmayacak ve uygulama muhtemelen bir süre sonra kullanılamaz hale gelecek.

ABD’li sivil toplum kuruluşu Electronic Frontier Foundation’ın Siber Güvenlik Direktörü Eva Galperin CNN televizyon kanalına yaptığı açıklamada, her halükârda uygulamanın teknik olarak mümkün olduğu kadar uzun süre çalışır durumda tutulmasının tehlikeli olabileceğini söylüyor ve ekliyor: “Uygulamadaki güvenlik açıklarının bilinir hale gelmesi ve bilgisayar korsanlarının bu açıklardan yararlanması mümkün.”

Eva GalperinFotoğraf: privat

Kullanıcı verilerine ne olacak?

ABD’deki muhtemel yasağın ardından kullanıcı verilerine ne olacağı henüz tam olarak belli değil. Forbes’a göre veriler Çin’e taşınabilir. Dergi, Hindistan hükümetinin 2020’de TikTok’u yasaklamasından sonra Hintli kullanıcıların verilerinin Çin’e transfer edildiğini yazdı.

Bu nedenle New York Times, kullanıcılara diğer sosyal medya platformlarında olduğu gibi TikTok’ta da dikkatli olmalarını, uygulamanın konum ve kişilere erişmesine izin verilmemesini tavsiye ediyor.

İçerikler nasıl yedeklenebilir?

TikTok’u çalışmaları için bir platform olarak kullanan birçok kullanıcı ve özellikle içerik üreticileri, videolarını sonsuza dek kaybolmadan önce kaydetmek istiyor. Videolar hem cep telefonlarına hem de masaüstüne kaydedilebilir.

Masaüstü sürümünde videolar sabit sürücüye indirilebilir. Uygulamada videoyu gönderen kullanıcının buna izin vermesi koşuluyla “paylaş” ve ardından “videoyu kaydet” işlevi kullanılarak videoların arşivlenmesi mümkün.

TikTok VPN ile kullanılabilir mi?

Bazı kullanıcılar VPN sunucularının yardımıyla TikTok’u ABD içinde kullanmaya devam edebilmeyi umuyor. VPN bağlantısı kendi bilgisayarınızı başka bir bilgisayara veya ağa güvenli bir şekilde bağlamak için kullanılabilen şifreli bir veri kanalı. Ayrıca genel ağlardaki mobil cihazları yetkisiz erişime karşı korumak için de kullanılabilir. İlgili programların indirilmesi ve kurulması kolaydır. Birçok antivirüs ve güvenlik duvarı hizmeti artık VPN bağlantıları da sunuyor.

Bilgisayarlar ve cep telefonları da yurt dışındaki VPN sunucularına bağlanabiliyor. Bu şekilde TikTok’un mevcut olduğu bir ülke de dahil olmak üzere herhangi bir konumu simüle etmek mümkün. Bu yöntem Türkiye ve İran gibi ülkelerde Instagram ve benzeri engelleri aşmak için yıllardır kullanılıyor.

TikTok’a ne gibi alternatifler var?

Özellikle bir uygulama şu anda TikTok’a kısa vadeli bir alternatif olarak gösteriliyor: Lemon8. 2020’den beri var olan uygulamanın popülaritesi haftalardır artıyor. Bu uygulama da tıpkı TikTok gibi resim ve video gönderme, beğenme, paylaşma ve yorum yapma seçeneği de sunuyor.

Lemon8, özellikle TikTok kullanıcıları için de hayli pratik. Çünkü TikTok’taki giriş bilgileri ile Lemon8’i kullanmak mümkün. Ancak asıl sorun tam da burada yatıyor: Zira Lemon8 tıpkı TikTok gibi Çinli ana şirket Bytedance’a ait ve bu nedenle ABD hükümeti tarafından hedef alınabilir.

Bunun yanı sıra video akışları TikTok’a çok benzeyen Instagram Reels, Snapchat Spotlight veya YouTube Shorts gibi alternatif platformlar da diğer seçenekler arasında. TikTok kullanıcılarının bu platformlara yönelmeleri durumda ilgili şirketler Meta, Snap ve Alphabet’in pazar paylarının artması da kuvvetle muhtemel.

TikTok, Avrupa Birliği’nin (AB) de hedefindeFotoğraf: Jaque Silva/NurPhoto/picture alliance

ABD dışındaki kullanıcılar için yasağın sonuçları ne olur?

Bunu tahmin etmek pek kolay değil. Milyonlarca kullanıcının uzaklaştırılması durumda platform büyük miktarda gelir kaybedecek ve uygulamanın daha da geliştirilme potansiyeli zayıflayacak. ABD’den gelen trendlerin eksikliği nedeniyle içerikler de çeşitliliğini ve cazibesini kaybedebilir.

Her ne kadar nedenleri farklı olsa da TikTok uzun süredir Avrupa Birliği’nin (AB) de hedef tahtasında yer alıyor. Öncelikle çocukların korunması, reklam şeffaflığı ve son olarak Romanya’daki 2024 seçimlerinden bu yana olası seçim manipülasyonu gibi konular, Brüksel’i hayli rahatsız ediyor.

Arnavutluk ise gençler arasındaki şiddeti artırdığı gerekçesiyle uygulamayı bir yıl süreyle yasakladı. Bununla birlikte ABD’deki olası yasağın bir domino etkisi de olabilir ve diğer Batılı ülkelerin de benzer adımlar atmasına yol açabilir.

TikTok kullanıcıları için umut ışığı

ABD’de yasak yürürlüğe girse bile kalıcı olmayabilir. Çinli Bytedance grubu, platformu Çinli olmayan bir şirkete satma ve böylece Amerikalı kullanıcıların erişimini yeniden sağlama seçeneğine sahip.

Potansiyel alıcılardan biri ABD’li milyarder Frank McCourt tarafından kurulan bir yatırım grubu. Söz konusu konsorsiyum, Çinli şirketin uygulamanın satılık olmadığını belirtmesine rağmen, TikTok’un ABD varlıklarını satın almak için Bytedance’a resmî bir teklifte bulunduğunu açıkladı.