ABD ve Rusya’dan İstanbul görüşmesine dair olumlu mesajlar

Kritik bir temas süreci çerçevesinde çeşitli ülkelerde görüşmelerde bulunan Rusya ve ABD’den üst düzey temsilciler bu kez İstanbul’da bir araya geldi. İki ülkenin yetkilileri, Perşembe günü gerçekleştirilen görüşmede büyükelçiliklerin yeniden olağan işleyişine dönmesine ilişkin başlıkları ele aldı.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, İstanbul’daki görüşmenin Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki telefon görüşmesinde üzerinde mutabık kalınan yaklaşımın ve Suudi Arabistan’da üst düzey Rus ve ABD’li diplomatlar ile yetkililer arasındaki temasların bir sonucu olarak gerçekleştiğini söyledi.

Rus haber ajansı TASS, İstanbul’daki ABD Başkonsolosluğu’nun korumalı rezidansında gerçekleştirilen görüşmelerin altı saat sürdüğünü ve toplantı sonrasında basına herhangi bir açıklama yapılmadığını bildirdi. İstanbul’daki görüşmelerde, ABD heyetine, Rusya ve Orta Avrupa’dan Sorumlu ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sonata Coulter başkanlık ederken, Rus heyetine ise, Rusya Dışişleri Bakanlığı Kuzey Atlantik Departmanı Direktörü Büyükelçi Alexander Darhiyev liderlik etti.

Görüşme, yalnızca diplomatların çalışma koşullarına odaklansa da süreç, iki ülkenin uzun süredir askıda olan kapsamlı ilişkilerini yeniden tesisine yönelik bir test olarak görülmesi açısından önem taşıyor.

Putin’den Trump yönetimine övgü: Daha gerçekçi ve pragmatik

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Perşembe günü Federal Güvenlik Servisi toplantısında yaptığı değerlendirmede Trump yönetiminin seleflerine kıyasla “daha pragmatik ve gerçekçi” bir bakış açısına sahip olduğunu dile getirdi.

Putin, Trump yönetiminden övgüyle söz ediyorFotoğraf: Shealah Craighead/White House/IMAGO

Yeni ABD yönetimiyle ilk temasların umut verici olduğunu belirten Putin, “Hükümetler arası bağları yeniden kurmak ve dünyanın güvenlik mimarisinde biriken büyük çaplı sistematik ve stratejik sorunları kademeli olarak çözmek için karşılıklı bir irade söz konusu” diye konuştu.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da, İstanbul’daki görüşmelerin, iki ülke arasındaki güveni inşa etmeyi ve ikili ilişkilerdeki “rahatsız edici” unsurları ortadan kaldırmayı amaçlayan bir dizi temasın ilki olmasının beklendiğini ifade etti.

ABD: Diplomatik misyonların işleyişine yönelik ilk adımlar belirlendi

Görüşmeye ilişkin Washington cephesinden de olumlu açıklamalar geldi. Görüşmede büyükelçiliklerdeki personel, vizeler ve diplomatik bankacılık gibi konuların ele alındığını açıklayan ABD Dışişleri Bakanlığı, “ABD, Moskova’daki büyükelçiliğimizde istikrarlı ve sürdürülebilir bir personel seviyesinin sağlanması gerekliliğini vurguladı. Ayrıca banka hizmetlerine ve sözleşmeli hizmetlere erişim konularındaki endişelerini dile getirdi” ifadelerini kullandı. Bakanlığın açıklamasında görüşmenin yapıcı geçtiği belirtilerek, “Yapıcı tartışmalar yoluyla, her iki taraf da ikili diplomatik misyonların bu alanlardaki işleyişini istikrara kavuşturmak için somut ilk adımları belirledi” denildi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı da görüşmelerin, “verimli ve iş odaklı” geçtiğini belirterek, görüşmelerde ABD’deki Rus diplomatik mülkleriyle ilgili meselelerin ele alındığını açıkladı.

“Ukrayna konusu masada olmayacak”

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü, görüşme öncesi yaptığı açıklamada bu görüşmelerin gündeminde siyasi konular ve güvenlik konularının olmadığını belirterek, “Ukrayna’nın toplantının konusu olmadığını” ifade etmişti. Sözcü, “Bu görüşmelerin ne kadar yapıcı olduğu çok hızlı bir şekilde ortaya çıkacaktır; ya sorunlar çözülecek ya da çözülmeyecek. Rusya’nın gerçekten iyi niyetle müzakere etmeye istekli olup olmadığını yakında göreceğiz” diye konuşmuştu.

Washington’dan yakın zamanda bir görüşmenin daha olacağına ilişkin bir açıklama gelse de görüşmenin tarihine ve yerine ilişkin ise bilgi verilmedi.

İkili ilişkilerde dip noktası

Washington-Moskova ilişkileri Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakı ve 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Soğuk Savaş’tan bu yana en tarihi bir dip noktası gördü. Son on yılda, Rusya ve ABD karşılıklı misilleme önlemleri kapsamında diplomatları sınır dışı etti ve büyükelçiliklerde yeni personel atamalarını kısıtladı. Bu durum, her iki ülkenin diplomatik misyonlarını ciddi şekilde zayıflatarak büyükelçilikleri asgari düzeyde personelle çalışmaya zorladı.

Kremlin, geçen yıl Ukrayna’ya mali ve askeri destek sağlayan, Moskova’ya da sert patırımları devreye sokan Joe Biden Başkanlığındaki ikili ilişkileri “sıfırın altında” olarak nietelendirmişti.

Ancak savaşın hızlı bir şekilde sona erdirileceğini vaadeden Biden’ın halefi Trump, Washington’ın Rusya politikasında köklü bir değişikliğe gitti. Bu çerçevede, 12 Şubat’ta Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşmeden 6 gün sonra, 18 Şubat’ta Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da iki ülkenin üst düzey temsilcileri görüşmelerin ilk turu için bir araya geldi.

ABD ve Rus heyetleri 18 Şubat’ta Riyad’da bir aray gelmiştiFotoğraf: Artyom Popov/TASS/dpa/picture alliance

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bu görüşmenin ardından yaptığı açıklamada dünyadaki yeni güç dengesinin görüşmelerin önemli konularından biri olduğunu belirterek, tarafların karşılıklı saygı ve ulusal çıkarların tanınması gerektiği konusunda mutabık kaldıklarını, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerin normalleşmeye doğru ilerlemeye başladığını kaydetmişti.

Görüşme sonrası ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise Riyad toplantısı “Önemli bir ilk adım” olarak nitelenmiş, tarafların müzakere sürecini yürütecek bir heyet oluşturmaya yönelik uzlaşma sağladıkları belirtilmişti.

DW,AP,Reuters / SÖ,ET